मराठी व्याकरण सराव पेपर 113

या कृत्याबद्दल आम्ही येथे जमलेले सर्व लोक आपले मन:पूर्वक अभिनंदन करतो. ‘ या वाक्यातील कर्म ओळखा.

दिलेल्या वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. ‘आईने मुलीला लाडू दिला.’

सुज्ञास अधिक सांगणे न लगे.’ – या विधानातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा.

मी गावाला जात आहे’ या वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार सांगा.

कृष्णानेच द्रौपदीची लज्जा राखावी’ या वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा.

पुढील विधाने वाचा. A) भावकर्तृक क्रियापदांना स्वतंत्र, स्पष्टकर्ता नसतो. B) अनियमित धातूना आख्यातांचे प्रत्यय लागत नाहीत. C) प्रयोजक क्रियापदात कर्ता मूळ धातूतील क्रिया स्वत:च पार पडतो. प्रयायी उत्तरे :

भावे प्रयोगात (a) क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या किंवा कर्माच्या लिंगवचनानुसार बदलत नाही. क्रियापदाचे रूप नेहमी तृतीयपुरुषी नपुसकलिंगी एकवचनी असते. (c) क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या लिंगवचनानुसार बदलते. वरीलपैकी कोणती विधाने अचूक आहेत ?

वेदा आलो’ या वाक्यातील क्रियापदाचा खलील कोणता प्रकार नाही ? (a) सकर्मक क्रियापद (b) द्विकर्मक क्रियापद (c) अकर्मक क्रियापद (d) उभयविध क्रियापद

एका हाताने टाळी वाजत नाही’ या वाक्यातील ‘नाही’ या क्रियापदास काय म्हणतात ?

पुढील विधाने वाचून योग्य उत्तरे लिहा. (a)क्रियापदांना काळ व अर्थ यांचे विकार होतात. (b) कधी कधी वर्तमानकाळाच्या किंवा भूतकाळाच्या क्रियापडवरून भविष्यकाळाचा आशय व्यक्त होतो. (c) संकेतार्थी क्रियापदाचे भूतकाळी असतात. पर्यायी उत्तरे :

योग्य जोड्या जुळवा. (a) मांजरणे उंदीर खाऊन टाकला i) अकर्तृक क्रियापद (b) शिंक्याचे तुटले ii) द्विकर्मक क्रियापद (c) विदुषक मुलांना हसवितो iii) सहाय्यक क्रियापद d) मुलांनी चावर्‍या कुत्र्याला खडे मारले iv) प्रयोजक क्रियापद पर्यायी उत्तरे :

खलीलपैकी कोणते धातू अकर्मक असतात. (a) गतीवचक (b) कृतीवाचक (c) स्थितीवाचक (d) स्थित्यंतरवाचक

बाळ एवढा लाडू खाऊन जा – या विधांनातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा.

दिलेल्या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची जात ओळखा. असे वागणे बरे आहे.

उभयविध क्रियापद म्हणजे काय ?

योग्य जोड्या लावा. (a)मनुष्य फळ खातो (i)कर्मणी प्रयोग (b)रामाने फळ खाल्ले (ii)कर्तरी प्रयोग c) देवाने भक्तास तारले (iii) संकर प्रयोग (d) आइने मुलीस निजवले (iv) भावे प्रयोग

आई मुलीला चालविते. या वाक्यातील अधोरेखित शब्द कोणते क्रियापद आहेत.

लिहीत आहे’ हा क्रियापद कोणता प्रकार आहे ?

खलील वाक्यातील क्रियापद ओळखा. -तो शाळेत जात होता.

खलील वाक्यातील कर्ता ओळखा – प्रमोद दररोज शाळेला जातो.

क्रीडांगणावर मुले खेळू लागली. योग्य पर्याय निवडा. (a) वरील उदाहरण हे संयुक्त क्रियापदाचे आहे. b) खेळू हे सहाय्यक क्रियापद आहे. (c) हे क्रियापद धातुसाधित व सहाय्यक क्रियापद यांच्या संयोगाने बनले आहेत.

शक्य क्रियापद असणारे वाक्य कोणते ?

धातुसाधित आणि क्रियापद याबाबत चुकीची जोडी शोधा.

पुढील वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. – ‘मी फंदात पडलो.’

क्रियापदाच्या अर्थावरुन बोध दर्शविणारे जे प्रकार आहेत ते पर्यायी उत्तरांत दिले आहेत. मात्र यातील एक पर्याय चुकीचा आहे, तो कोणता ?